محمد سعید بارفروشیملا محمد سعید بارفروشی مازندرانیمتولد۱۱۸۷ق- درگذشته۱۲۷۰ق، از فقهای اصولی قرن سیزدهم، از شاگردان شریف العلماء مازندرانی و صاحب جواهر و ملقب به سعیدالعلماء مازندرانی. در مقام علمی‌اش آورده‌اند که شیخ انصاری، او را از خود اعلم می‌دانست و به امر سعید العلماء مقام مرجعیت و زعامت شیعیان پس از صاحب جواهر را، برعهده گرفت. سعید العلماء نقش بسیار تعیین کننده‌ای در خاموش کردن فتنه بابیه در مازندران داشت. ۱ - زندگی نامهمحمد سعید در سال ۱۱۸۷ق در قریه «دیوکلا» از توابع بارفروش (بابل کنونی) به دنیا آمد [۱]
درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ۱۳۸۶، سال ۴۷، شماره ۸، ص۵۴.
و در حدود سال ۱۲۷۰ق در زادگاهش از دنیا رفت. [۲]
ریحانة الادب،مدرس تبریزی،ج۳، ص۳۸
وی در بازار مسجد جامع به خاک سپرده شد که اکنون محل آمد و شد مردم آن دیار است.۲ - زندگی علمیوی تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز و سپس به نجف اشرف عزیمت کرد و پس از سال‌ها تدریس و تحصیل به بارفروش بازگشت تا در خدمت مردم بارفروش باشد. وی امامت جماعت مسجد جامع این شهر را بعهده گرفت. [۵]
درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ۱۳۸۶، سال ۴۷، شماره ۸، ص۵۵.
۲.۱ - اساتیدوی در نجف اشرف از محضر علمای زمانش استفاده برد: • شریف العلماء مازندرانی [۶]
ریحانة الادب، مدرس تبریزی،ج۳، ص۳۸؛
• شیخ محمد حسن نجفی (صاحب جواهر) [۸]
درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ۱۳۸۶، سال ۴۷، شماره ۸، ص۵۴.
۲.۲ - شاگرداناز شاگردان وی می‌توان به این معاریف اشاره داشت: • شیخ زین العابدین مازندرانی [۹]
ریحانة الادب، مدرس تبریزی، ج۳، ص۳۸.
(وی از سعیدالعلماء موفق به دریافت اجازه روایت شد.)• حاج ملا محمد اشرفی مازندرانی [۱۱]
ریحانة الادب، مدرس تبریزی،ج۳، ص۳۸
۳ - موقعیت علمی و مرجعیتمراتب علمی سعید العلماء، مورد توجه شایانی در عراق و ایران بوده است. از ارادت ناصرالدین شاه قاجار به وی در تاریخ نقل‌هایی آمده است. مدرس تبریزی در ریحانة الادب نوشته، بعضی از اهل خبره او را هم سنگ شیخ انصاری دانسته بلکه گاهی ترجیحش می‌دهند. بالجمله فقه و اصول او مسلم اهل عصر خود بود. [۱۳]
ریحانة الادب، ج۳، ص۳۸، مدرس تبریزی
با درگذشت صاحب جواهر، امر مرجعیت و زعامت شیعیان، در میان علمای نجف اشرف، متعین در شیخ مرتضی انصاری شد اما شیخ انصاری از قبول این امر امتناع می‌ورزید و معتقد بود با وجود سعیدالعلمای مازندرانی، وی اعلمیت و صلاحیت لازم برای تصدی موضع افتاء را ندارد.پس از مکاتبه میان این دو، سعید العلماء می‌نویسد:اگر من در اوقات اشتغال علمی، اعلم از شیخ بودم، لکن در بلاد عجم تارک شده‌ام ولی شیخ، هنوز مشغول علم می‌باشد اینک برای تقلید و فتوی متعین می‌باشد. [۱۵]
ریحانة الادب، مدرس تبریزی،ج۳، ص۳۸.
پس از این نامه، شیخ انصاری مرجعیت عام را می‌پذیرد.۴ - مبارزه با بابیتیکی از نکات بسیار مهم و قابل توجه در زندگانی سعید العلماء، مسئولیت پذیری، جدیت و تلاش او در سرکوبی شورش هواداران فرقه ضاله بابیت در مازندران بود که این امر در کتاب‌های مورخین و محققین بطور مشروح نوشته شده است. یکی از مبلغین فرقه بابیت به نام ملاحسین بشرویه‌ای جهت همکاری با ملا محمدعلی بارفروشی که به این فرقه گرایش پیدا کرده بود از خراسان روانه مازندران شد. همین که سعید العلماء به‌اندیشه ملاحسین پی برد برای پیشگیری دست به کار شد و به دستور او علما و اصناف در مسجد گردهم آمدند و آنگاه مبارزه با این فرقه را به عنوان تکلیف عنوان فرموده و با مدیریت وی، فتنه بابیه در مازندران در جمادی الثانی ۱۲۶۵ق، منهدم شد. [۱۷]
درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ۱۳۸۶، سال ۴۷، شماره ۸، ص۵۸-۶۴
پس از این جریان، سعید العلماء در منابع بابیه و بهائیه به شدت مورد لعن و نفرین قرار گرفت که از جمله آن می‌توان به کتاب ظهور الحق اشاره کرد، که بغض و عداوت ایشان، نشان از کاری بودن ضربه سعید العلماء بر پیکره این فرقه بوده است. [۱۸]
درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ۱۳۸۶، سال ۴۷، شماره ۸، ص۵۵
۵ - در نظر برزگانصاحبان تراجم با توصیفات زیادی از او تمجید کرده‌اند. مدرس تبریزی دربارۀ وی می‌نویسد: ملامحمد سعید بارفروشی مازندرانی، از اکابر علمای امامیه... از افاضل مجتهدین، در فصاحت و نطق و بیان یگانه زمان... بود. [۱۹]
ریحانة الادب، مدرس تبریزی،ج۳، ص۳۸.
۶ - برگزاری کنگره ملی در مورد ویکنگره ملی بزرگداشت سعید العلماء و ملا محمد اشرفی در روز پنج شنبه ۲۹ اردیبهشت سال ۹۰ به مدت سه روز در دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل برگزار شد. ۷ - پانویس
۸ - منابع• مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانة الادب، انتشارات خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش. • قمی، عباس، الکنی و الألقاب، مقدمه نویس محمد هادی امینی، مکتبه الصدر، تهران، ١٣۶٨ش. ۹ - پیوند به بیرون• سعید العلماء مازندارنی از کودکی تا اجتهاد- فیلم • مبارزات سعید العلماء مازندارنی با بابیت- فیلم • سعید العلماء فتوا دهندۀ اعدام بابیان کیست؟ |